Podróżując po południowej Małopolsce, postanowiłem odnaleźć „perłę” wśród polskich uzdrowisk – nie tę samozwańczą, lecz taką, która rzeczywiście zasługuje na to miano. Moja trasa wiodła przez miejsca, gdzie monumentalna architektura PRL zderza się z historią uzdrowiskowości sięgającą XIX wieku. Chciałem zobaczyć, jak idea zdrowia i odpoczynku odcisnęła swoje piętno na budowlach, które miały nie tylko leczyć, ale i zachwycać.

Sanatoria w Polsce mają bogatą historię. Powstawały jako miejsca wypoczynku dla elit, ale w okresie PRL zyskały bardziej demokratyczny charakter, stając się dostępne dla szerszych grup społecznych. Architekci tworzyli obiekty, które były funkcjonalne, nowoczesne, a jednocześnie harmonijnie współgrały z krajobrazem. Modernizm stał się dominującym stylem – prostota formy, duże przeszklenia i tarasy miały umożliwiać maksymalny kontakt z naturą, co było integralną częścią procesu zdrowienia.

Podczas podróży po uzdrowiskach zauważyłem, jak różnorodny był ten styl. Niektóre budynki wyróżniają się finezją detali – okrągłe okna, eleganckie balustrady czy przemyślany układ wnętrz, inne są surowe i monumentalne, jakby miały symbolizować potęgę idei zdrowia. Ich obecność w krajobrazie jest jednocześnie intrygująca i nostalgiczna – przypominają o czasach, gdy wierzono, że architektura może wpływać na samopoczucie człowieka. Wędrując między budynkami, czułem, że każdy z nich nosi w sobie ślad przeszłości – historie ludzi, którzy przyjeżdżali tam z nadzieją na odzyskanie zdrowia. Puste korytarze, opuszczone tarasy widokowe, z których kiedyś podziwiano panoramy gór, dziś są niemymi świadkami przemijającego czasu. Mimo to, modernistyczne sanatoria wciąż zachwycają swoją formą – dowodem na to, że piękno i funkcjonalność mogą iść w parze.

Moja podróż to nie tylko odkrywanie architektury, ale też refleksja nad tym, co oznacza „perła”. Czy to budynek, który wyróżnia się swoją bryłą? A może miejsce, które kryje w sobie nieopowiedziane historie? Zdjęcia, które stworzyłem, są moją odpowiedzią na te pytania – zapisem podróży przez czas, przestrzeń i kulturę polskich uzdrowisk.

Realizacja projektu – sierpień 2024