Wystarczy odrobinę zwolnić krok i rozejrzeć się dookoła. Szczecińskie mozaiki, rozproszone po fasadach i wnętrzach budynków, to nie tylko dekoracyjne naleciałości PRL-u. To estetyczna dokumentacja tamtej epoki – zapomniany język miasta, który kiedyś miał ambicje mówić do wszystkich.

Najczęściej nie są podpisane. Autorzy mozaik nierzadko pozostają anonimowi lub zepchnięci na margines historii sztuki użytkowej. A przecież mamy do czynienia z pracą monumentalną: układanie tysięcy ceramicznych lub szklanych płytek na pionowej ścianie wymagało nie tylko artystycznego konceptu, ale też żmudnej logistyki i rzemieślniczej precyzji. W Szczecinie wciąż znajdziemy wiele przykładów tego kunsztu.

Współczesna mozaika w Szczecinie obok Kina Kosmos

Mozaiki w czasach PRL

Mozaiki w PRL powstawały w różnym stylu. Zależnie od lokalizacji balansują między naiwną ilustracyjnością, a geometryczną abstrakcją. W wyniku tego niektóre mozaiki są bardziej dosłowne, inne wręcz trudne do rozczytania. Rozbiegane układy trójkątów i kół z perspektywy lat wyglądają jakby miały hipnotyzować przechodnia. Ponadto często mozaiki wpisywały się w architektoniczny rytm budynku – bywały kontynuacją linii okien, horyzontalnym pasem spinającym rytmikę lub akcentem w narożniku. I chociaż materiał był tani i trwały, to estetyka bywała zaskakująco śmiała.

Mozaiki były też częścią ideologicznej oprawy przestrzeni publicznej. Miały uczyć, bawić, dodawać koloru do szarej codzienności. Dlatego dziś stanowią jedną z ostatnich warstw wizualnego pejzażu PRL-u – świadectwo tego, że nawet w państwowym zamówieniu potrafiła przemycić się autorska wizja. A może właśnie dlatego. Bo w odgórnym planie było miejsce na dowolność. Mozaiki często miały towarzyszyć modernistycznym budynkom, tak aby wyprowadzać sztukę z salonów i oddać ją ulicy. Były także świetną metodą urozmaicania czasem funkcjonalistycznych do bólu obiektów.

Szczecińskie mozaiki – lokalizacje i adresy

Gdzie jeszcze można zobaczyć szczecińskie mozaiki? Zobacz listę poniżej.

  1. Bar Pasztecik, al. Wojska Polskiego 46
  2. Café Bar, ul. Jagiellońska 80
  3. Wydział Nauk Przyrodniczych US, ul. Wielkopolska 15
  4. Wydział Budownictwa ZUT, ul. Jagiełły 50
  5. Kino Kosmos, al. Wojska Polskiego 8
  6. Bistro rybne Seamor – al. Wojska Polskiego 34
  7. Browar Bosman, ul. Chmielewskiego 16
  8. Dworzec Główny PKP, ul. Kolumba 2
  9. Mozaika na stoczni, ul. Stalmacha 14
  10. Hala sportowa MKS Pogoń, ul. Twardowskiego 12B
  11. Zespół Szkół Samochodowych, ul. Klonowica 14

Bar Pasztecik, al. Wojska Polskiego 46

Café Bar, ul. Jagiellońska 80

Wydział Nauk Przyrodniczych US, ul. Wielkopolska 15

Wydział Budownictwa ZUT, ul. Jagiełły 50

Kino Kosmos, al. Wojska Polskiego 8

Bistro rybne Seamor – al. Wojska Polskiego 34

Browar Bosman, ul. Chmielewskiego 16

Dworzec Główny PKP, ul. Kolumba 2

Mozaika na stoczni, ul. Stalmacha 14

Hala sportowa MKS Pogoń, ul. Twardowskiego 12B

Zespół Szkół Samochodowych, ul. Klonowica 14

Mapa szczecińskich mozaik

To rzecz jasna nie wszystkie mozaiki jakie możecie zobaczyć w Szczecinie. Kolejne znajdują się m.in. w bibliotece szpitalnej. Niestety nie wszystkie dzieła przetrwały do dzisiejszych czasów, jednak współcześni artyści w Szczecinie zdecydowali się kontynuować tradycję. Dlatego właśnie w ostatnich latach powstało w tym mieście wiele nowych mozaik, które dołączając do tych z poprzedniego wieku budują tożsamość współczesnego Szczecina. Więcej o szczecińskich mozaikach możecie przeczytać na profilu facebookowym „Szczecińskie mozaiki”, gdzie na bieżąco pojawiają się informacje zarówno na temat nowych, jak i starych dzieł. Pozostaje mi tylko zachęcić do wyjazdu do Szczecina i poszukiwania reszty mozaik.